Nadanie imienia Stanisława Moniuszki Operze i Filharmonii Podlaskiej – Europejskiemu Centrum Sztuki w Białymstoku jest zaszczytem dla tej instytucji oraz całego województwa. Zapraszamy więc wszystkich na otwartą uroczystość, która odbędzie się dziś o godzinie 17.30 w foyer Opery.

Znaczenie dokonań artystycznych „ojca polskiej opery” dla rodzimej muzyki jest nieocenione. Artysta tworzył „ku pokrzepieniu serc” rodaków, był najwybitniejszym, obok Chopina, kompozytorem polskiej muzyki epoki romantyzmu, zyskał szerokie uznanie w polskim społeczeństwie. W 2012 roku to jego „Strasznym dworem” inaugurowaliśmy działalność w nowej siedzibie – w jubileuszowym sezonie wystawimy jego „Halkę”, stworzoną w koprodukcji z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie. Premiera „Halki” wileńskiej już dzisiaj o godz. 19.00 – i już czuwać będzie nad nami świeżo obrany patron.

Urodził się w Ubielu, w rodzinie ziemiańskiej o patriotycznych tradycjach. Na kształtowanie osobowości małego chłopca mieli wpływ rodzice oraz stryjowie, którzy rozwijali jego zainteresowania sztuką, nauką, kształtowali społeczne postawy. Po ukończeniu studiów muzycznych w Berlinie wrócił do Wilna, tam skomponował i wystawił pierwszą, dwuaktową wersję opery „Halka”. Przełomowym momentem w życiu kompozytora stała się warszawska premiera „Halki”, która została wystawiona w 1858 roku, w nowej, czteroaktowej wersji. W tym samym roku została mu powierzona funkcja dyrektora opery warszawskiej. Wśród najbardziej znanych oper Moniuszki wymienić należy: „Flisa”, „Hrabinę”, „Verbum nobile” czy „Straszny dwór”, którego premiera z 1865 roku, po klęsce powstania styczniowego, cieszyła się na tyle wielkim powodzeniem, że władze carskie zakazały dalszego wystawiania spektaklu. Moniuszko komponował także lirykę pieśniową. Pieśni, pisane głównie na potrzeby muzykowania domowego, stały się niezwykle popularne i bliskie naszemu narodowi – kompozytor tworzył je z wyraźną intencją ukazania społeczeństwu wizji muzyki rodzimej, a utwory te odegrały ogromną rolę w podtrzymywaniu świadomości narodowej. Napisał ich około 300, większość z nich została zebrana i wydana w dwunastu „Śpiewnikach domowych”. Artysta komponował pieśni przede wszystkim do tekstów współczesnych sobie poetów polskich – głównie Adama Mickiewicza, ale także Józefa Ignacego Kraszewskiego, Jana Czeczota, Teofila Lenartowicza czy Józefa Korzeniowskiego. Zgodnie ze swoim credo artystycznym Moniuszko nawiązywał w pieśniach do polskiego folkloru, wprowadzając charakterystyczne zwroty melodyczne oraz rytmikę tańców: mazura, krakowiaka i poloneza. Współcześni Moniuszce dobrze rozumieli i szczerze odczuwali jego twórczość. Potrafił bezpośrednio przemawiać do swego pokolenia w tragicznym dla niego czasie – pomiędzy powstaniem listopadowym a styczniowym. Dzisiejsza recepcja dzieł Moniuszki pokazuje, że utwory te opierają się upływowi czasu, wchodząc do kanonu ponadczasowych arcydzieł.

Dzisiejszą uroczystość zaszczycą obecnością praprawnuczki Stanisława Moniuszki – Pani Dorota Moniuszko oraz Pani Elżbieta Moniuszko, reprezentantka Fundacji im. Stanisława Moniuszki. Pani Elżbieta Moniuszko odsłoni popiersie Stanisława Moniuszki, które stanie w foyer Opery i Filharmonii Podlaskiej. Nie zabraknie Stefana Wierzbickiego, artysty rzeźbiarza, autora popiersia.

Fundacja im. Stanisława Moniuszki zajmuje się popularyzacją w Polsce i za granicą wiedzy o twórczości Stanisława Moniuszki, o Jego życiu i o Jego autentycznych potomkach, a także wspiera artystów, pragnących zajmować się wykonywaniem dzieł Stanisława Moniuszki. Założona została przez autentycznych potomków kompozytora. Prof. dr hab. Ewa Iżykowska-Lipińska, dyrektor Opery i Filharmonii Podlaskiej, należy do rady honorowej Fundacji.

Wystąpią również organizatorzy naszej instytucji, Maciej Seniw, przedstawiciel Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Artur Kosicki, Marszałek Województwa Podlaskiego. Udział potwierdzili także sygnatariusze porozumienia na rzecz budowy Opery z dnia 9.07.2004 roku: Janusz Kazimierz Krzyżewski – ówczesny Marszałek Województwa Podlaskiego, Marek Strzaliński – Wojewoda Podlaski, który 9.09.2005 podpisał porozumienie w sprawie utworzenie Opery i Filharmonii Podlaskiej oraz Ryszard Tur – ówczesny Prezydent Miasta Białegostoku, który 30.12.2005 wydał pozwolenie na budowę Opery.

Uroczystość uświetni wykonanie mazura ze „Strasznego dworu” przez zespoły Kurpi Zielonych oraz Orkiestry i Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej.